Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Kamuflaj Kıyafetlerdeki Tarihi Değişim

Ülkemizde askerlik yapan her birey özel olarak kamuflaj kıyafeti giyer. Kamuflaj kıyafeti giymelerinin amacı düşmanı yanıltmak ve düşmandan gizlenmektir. Doğal ortamlarda askerlerin kamufle olmasını sağlar. Kamufle giyim sayesinde çıplak göz veya dürbünle oldukça kolay şekilde tespit edilebilecek kişiyi tespit etmek daha zor hale gelir.

Kıbrıs Barış Harekatı (1974) dönemi TSK kamuflajı (Düz Haki Renk)

Yalnızca askerleri değil, sivil ya da askeri araçlar, tanklar da kamuflaj ile doğal ortamda görünmez hale getirilir. Kamuflaj deseni sayesinde kişi ve araçlar doğal ortama uyum sağlar ve onun bir parçası gibi görünürler. Kamuflaj kıyafet stratejik bir unsurdur. Kamuflaj 19. yüzyılda kullanılmaya başlanmıştır. O dönem gelene kadar da ordudaki askerler farklı birliklerin giydiği üniformaları giyerlerdi. Üniformalar geçmiş dönemlerde genelde tek renk olurdu.

Tek renk stratejisi savaş alanında dost olan askerlerin birbirini tanıması için yapılmıştır. Her birliğin kendi rengi vardır ve bu renkte üniforma giyerler. Sanayi Devrimi olduğunda yakın temas savaşlar yerini uzaktan hedefi vurarak etkisiz hale getirmeye bıraktığından tek renk stratejisi kullanışlı olmaktan çıkmıştır. TSK kamuflaj tarihi…

TSK Kamuflaj (2005 Öncesi)

Sanayi Devrimi’nden sonra uzak yerden atış yaparak hedefi etkisiz hale getirmek ortaya çıktığından tek renk askeri kıyafet riskli ve askerlerin yerini belli eden bir konuma gelmiştir. Kamuflaj önem kazanmış ve askerler bu şekilde gizlenmelerini kolaylaştırmıştır. Kamuflaj 1. Dünya Savaşı esnasında oldukça fazla kullanılmıştır.

Bir deneme ortamı da olarak hem askerleri hem de askeri araçları daha zor tespit edilebilecek şekilde gizlemeyi başarmışlardır. Savaştan sonra da faydaları ortaya çıktığı için askeri kamuflaj üniforma en sık kullanılan resmi kıyafet olmuştur. 2005 senesinden önce Türk Silahlı Kuvvetleri Amerika üretimi olan Woodland kamuflaj desenini kullanıyordu.

Woodland kumaş

Kullanma sebebi Woodland kamuflaj desenin o zamanki Türkiye bitki örtüsüne daha çok uyum sağlamasıydı. 2002 senesine baktığımızda Amerika Marpat ve Multicam kamuflaj değişikliği yapmış ve Türkiye’de NATO’nun ikinci büyük ordusu olarak bu değişiklikten esinlenmiştir. Orduya yeni kamuflaj deseni ile kesimi için çalışmalar başlamıştır. Tasarımı Tübitak yapmıştır ve tasarımın tasarım ve kesim işini de Arzu Kaprol yapmıştır.

TSK Askeri Kamuflaj (2005-2020)

2005 senesinden sonra yeni tasarım dijital kamuflajlar kullanılmaya başlanmıştır. Dünyada ülkeler kendi doğal jeolojik özelliklerini ve operasyon yapacakları bölgelerin doğal koşullarını düşünerek kamuflaj deseni tasarlar. Baz alınan bitki örtüsü ile toprak rengidir. Araziye operasyon yapıldığında arazinin ne renk olduğuna göre yapılır.

Bu sebeple orduda çeşitli kamuflaj desenleri vardır. Kışlık ve yazlık kamuflajlar, bulunduğu ülkenin bitki örtüsü ve toprak rengine uygun tasarımlı kamuflajlar, operasyon yapılacak bölge ya da ülkenin jeolojik renk ve özelliklerine uygun olan kamuflajlar olarak farklı çeşitleri vardır.

İklim özellikleri değiştiği için 10 veya 20 senede bir ordu kamuflaj deseninde değişiklik gerçekleştirir. Bu şekilde ülkenin ya da operasyon yapılacak ülkenin bitki örtüsüne ve toprak rengine her zaman uyum sağlayarak güncellenmiş olur. Türkiye’de seneler geçtikçe kuraklık ortaya çıktığı için TSK bu değişime uyum sağlayarak kamuflaj kıyafetlerinde değişiklikler yapmıştır. En son 2021 senesinde bir değişikliğe gidilmiş ve onaylanmıştır. Burada amaç her zaman kamufle olmayı sağlamak ve güvenliktir.

Yeni TSK Kamuflaj (2020-…)

Türk Silahlı Kuvvetleri’nde kamuflaj değişimi için özel tasarlanan kalıp çalışmalarına 2019 senesinde tamamlanmıştır. Yeni tasarım botlar, yeni desenli eğitim kıyafeti, rüzgar ceketi üniformaları 2020 senesinde tedarik işlemleri bitirilmiş ve ilk olarak Kara Kuvvet Komutanları tarafından kullanılmıştır.

Daha sonra tüm askeri birlikler ve personeller aynı üniformayı giymeye başladılar. Üniformalar yüksek mukavemetli ve dayanıklı ipliklerden üretildi. Her zamanki gibi Türkiye’nin coğrafi yapısına uyum sağlayacak tip ve desen seçildi ve üretildi. Kumaşlar nanoteknolojik üretim ile elde edildi. Dayanıklı iplikten üretilen kumaşlar özel tasarımdır.

Askeri kıyafetler su geçirmezdir ve yalıtımlıdır. Askeri botlar darbe emici olarak üretilmiştir. Bu şekilde askerler için maksimum güvenliği sağlamak hedeflenmiştir. Botlar askeri haki renginde üretildi ve soğuğa karşı yalıtım yapan modeller oldu. Botlar aynı zamanda ortopedik ve hava geçiren tipteler. Bu şekilde terleme ve kokmam gibi durumların da önüne geçilmiş oldu. Botların kullanımı rahat olduğu için günlük mesaide veya operasyonda rahat bir şekilde giyilerek verimli şekilde kullanılabilecekler.

Not:Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesindeki Deniz, Hava ve Kara Kuvvetleri’nin kıyafetleri ve alt kurumlardaki kamuflajlar farklılık göstermektedir. Yazı, genel kullanılan kamuflajlar üzerinden ele alınmıştır.